ATLETİK PERFORMANS GENLERİ ve ATLETİK YETENEĞİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR

Abstract

Atletik performansın kısmen genetik faktörlerden kaynaklandığı gerekçesiyle gündeme oturan genetik testler, yetenek seçim sürecini öne almak amacıyla yetişkin performans özelliklerine uyum sağlamadan önce soyaçekimin sağladığı avantajları belirlemenin bir yolunu sunmaktadır. Bazıları, elit yetenekler üretmek için gerekli olan uzun yıllar ve binlerce saatlik antrenman kararlılığının ve adanmış çabanın yeterli olduğunu iddia etseler de kalıtsallık çalışmaları ve sporcu ailelerinin geçmişleri doğuştan gelen niteliklerin belirli kişilere atletik performans için bir avantaj sağladığının açık kanıtıdır. Kuşkusuz, doğru antrenman uygulamalarıyla etkileşime giren uygun bir genetik profile sahip sporcuların daha yüksek performans seviyelerine ulaşma olasılığı daha yüksektir. Önemli olan genetik tarama tekniklerinin, yetenek belirleme programlarının bir parçası olarak söz konusu doğal avantajı ya da yeteneği belirleyip belirleyemeyeceğidir. Bugün itibariyle kazanılan yeteneklerin büyük çoğunluğunun hem doğuştan gelen kalıtım hem de dış çevresel faktörlerin ve yaşam biçiminin birleşiminden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar 10.000 kişiden sadece 1'i üst düzey spor başarısına mahkûm olsa da genetik taramanın o kişiyi mevcut yetenek tanımlama stratejilerinden daha iyi tanımlaması ihtimali de oldukça iyimser görünmektedir.